360 :: panoramiczna podróż sferyczna w 2668 odcinkach

Do Mogiły, wsi położonej u ujścia Dłubni do Wisły, zakon cystersów sprowadził biskup krakowski Iwo Odrowąż około roku 1225. Pierwszy kościół konsekrowano w tym miejscu w roku 1266; budowlę wielokrotnie trawiły pożary, zaś jej obecna postać pochodzi w zasadzie z końca XVIII wieku. Zwracająca uwagę polichromia na sklepieniach naw jest dziełem Jana Bukowskiego z roku 1918.

"Klasztor iest przy tym Kościele, nazywa się właśnie Clara Tumba, Zakonników Cystercyensów: ci każdy dzień niemal w każdą godzinę Pana BOGA prosząc, żyją w wielkiey czuyności y Obserwancyi Zakonney, są prawymi naśladowcami Oyca swoiego Bernarda Świętego. Maią w swym Kościele Obraz CHRYSTUSA Pana, albo Passyą sławną wszystkiemu Krakowowi, y inszym postronnym ludziom, dla Cudow, ktore przy tym Obrazie Pan BOG czynię raczy. Maią przezacne Relikwie Świętych Pańskich, to iest, Głowę Świętego Donata y Erazma Biskupow y Męczennikow, y Theodora Żołnierza y Męczennika, Świętego Wawrzyńca niemal cała ręka, kości napalone, znak wielkiego męczeństwa, także y Świętey Agnieszki Panny y Męczenniczki dobrze znaczna Relikwia, y inszych Świętych Relikwii bardzo wiele zacznych iest, iako goleni, ramiona, palce, ziebra, grzbiety, zęby, y inszych wiele członkow, ktorych poważna starożytność imion niewyraziła." (Kleynoty Stołecznego Miasta Krakowa albo Kościoły, y co w nich iest widzenia godnego y znacznego, przez Piotra Hiacyntha Pruszcza krótko opisane, powtornie zaś z pilnością przeyźrzane, y do druku z additamentem nowych Kościołow y Relikwii Ś. podane, z pozwoleniem Zwierzchności Duchowney Roku Pańskiego 1745).

"W ramieniu wschodniem krużganku jest wejście do kapitularza czyli sali narad mnichów. Zachowane dotąd sale takie w klasztorach wąchockim i koprzywnickim i do niedawna istniejąca w jędrzejowskim, wskazują na przepych architektury romańskiej tutaj zastosowanej w kolumnach, sklepieniach, w portalu i przeźroczach. Nie brakło tym wnętrzom i polichromii i średniowiecznej, której w zabytkach pozostały ślady. Tu w Mogile sala ta kwadratowa utraciła swój typ, ma sklepienie zwykłe beczkowe, podpasane gurtą czyli arkadą dla dźwigania ściany na piętrze; w chwili, gdy wprowadzono cele, zatraciła sala swój styl pierwotny — interesu artystycznego nie przedstawia." (Władysław Łuszczkiewicz: Wieś Mogiła przy Krakowie, Kraków 1899).

Kilkadziesiąt lat temu podczas renowacji odkryto na zapleckach przyściennych ław malowidła z ok. 1600 roku, przedstawiające moralitety z życia cysterskich mnichów. Spod tego samego pędzla pochodzą także postacie ewangelistów na drzwiach kapitularza.

"W mogilskim klasztorze wychodzi po za obręb lokalności krużganku dolnego, osobna budowa w pobliżu sławnej sali opackiej, tak zwane opactwo. Jestto pałacyk piętrowy, stojący jakby z osobna w głębi dziedzińca klasztornego, po pod którym przepływa koryto robocze rzeczki Dłubni. Zgrabny ten budyneczek mógł stanąć dopiero po r. 1439 po uchwale Kapituły generalnej w Citeaux, dozwalającej na samoistne pomieszkanie opata i jego służby. Opat mieszkał dawniej w gmachu klasztornym, ale gdy majątki klasztorne dobrze prowadzone, sprowadziły zamożność, stał się możnym dygnitarzem kościelnym, mającym stosunki z panami i przyjmującym u siebie monarchów. Dzisiejszy pałacyk opacki jest skromnym w rozmiarach, przynależał on do opatów z wyboru zakonników, wyboru z pośród siebie." (Władysław Łuszczkiewicz: Wieś Mogiła przy Krakowie, Kraków 1899).

Na placu przed kościołem odsłonięto we wrześniu pomnik papieża Jana Pawła II. Jego autor, krakowski rzeźbiarz Marek Kordyaczny, tak opowiadał o swoim dziele Głosowi - Tygodnikowi Nowohuckiemu:

"Jest wiele zrealizowanych rzeźb z uśmiechniętym Papieżem. Ja zaproponowałem twarz inną - skupioną w modlitwie, zadumaną... Postawiłem sobie za cel ukazania twarzy wyrażającej spokój. Jana Pawła II Wielkiego przedstawiłem na rzeźbie w stroju, w jakim pielgrzymował do Sanktuarium, łącznie ze wszystkimi jego detalami. Postać jest w ruchu, krocząca do krzyża, trzymająca się, chwytająca krzyż. Miałem pewien problem do rozstrzygnięcia: czy krzyż ma być identyczny, jak ten z Kaplicy Cudownego Pana Jezusa? Uznałem, że takie podejście nie jest dobre. W efekcie dopasowałem krzyż do wielkości postaci (która ma ponad trzy metry wysokości) oraz do placu na której miała stanąć (krzyż sięga ponad pięć metrów od podstawy pomnika!). Jan Paweł II zawsze był wśród ludzi, którzy mieli do niego bezpośredni dostęp podczas różnych okazji, dlatego umieściłem postać na niskim, trzydziestocentymetrowym podwyższeniu, aby nie stwarzać dystansu do postaci, aby wyrazić w całej bryle pomnika także i tę cechę naszego Papieża. Ludzie wielcy nie dają się łatwo sportretować. Może przeszkadza temu przewaga ducha nad fizycznością? Pomimo wielu moich realizacji portretu Papieża, z różnych okresów jego życia i przestudiowaniu licznych fotografii, wyrzeźbienie dobrego portretu nie jest łatwe. Za każdym razem jest to nowe, fascynujące wyzwanie. rzeźba pełna jest trójwymiarowa. Dodając - tak jak w tym przypadku - ruch, dodajemy czwarty wymiar. Oglądanie rzeźby (w przeciwieństwie do dwuwymiarowanego obrazu, który jest "stop klatką") z wszystkich możliwych stron, trwa w czasie, umożliwia jej kontemplowanie z różnej perspektywy, z różnych stron, dlatego tak ważne jest związanie rzeźby z jej otoczeniem i z miejscem, na którym ma stać".